සාධාරණත්වය උදෙසා අරගලය

මා දුටු සත්‍ය සිදු වීමකි - 

ස්ථානය - කටුනායක ගුවන්තොටුපල - විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශයේ කවුළුව 
මාර්තු 24, 2018 - ප .ව. 5.50


විදේශ සේවා එකට අවුරුදු දෙකකට සැරයක් ගෙවන මුදල ගෙවන්න තියෙන හින්ද මම ගියා එයාපෝට් එකේ තියෙන අදාළ කවුළුවට (මේක ගෙව්වේ නැත්තන් යන්නේ රට රස්සාවට කියල දැනගත්තොත් ප්ලේන් එකට තියා ගුවන් තොටුපොළේ check in කවුන්ටරේ ට වත් යන්න දෙන්නේ නැහැ - දරු මල්ලෝ නෝනත් එක්ක ඉන්න වෙලාවට නම් ඉතින් මේක බලන්නේ නැහැ... මේක චෙක් කරන පොරවල් හිතන් ඉන්නේ එහෙම යන අය ඔක්කොම වගේ යන්නේ විනෝද චාරිකා කියල)... පෙරේදා මම තනියම යන හින්ද නො චාන්ස් - අනිවා ගෙවලම යන්න ඕනේ!  

මම එතන තියෙන කොලේ පුරවද්දී ගැණු කෙනෙක් ඇවිත් කිව්වා ඒ මනුස්සයාගේ කොළෙත් පුරවල දෙන්න කියල... ඒ ළඟ ඒ මනුස්සයාගේ සැමියත් ඉන්නවා ... බලපු ගමන් කිව්වහැකි අර ගෑණු මනුස්සයා ගෘහ සේවිකාවක් හෝ එවැනි නුපුහුණු ශ්‍රමිකයෙක් විදියට රස්සාවට මැදපෙරදිග යනවා - සැමියා ඇවිත් ඉන්නවා එයාපෝට් එකට ගෙනත් ඇරලවන්න .... ඒ දෙන්නටම අකුරු බැහැ - මේවා සාමාන්‍ය දේවල් ඔය කවුළුව ගාව ... නොදන්න රටකට යනවා -  ඉංග්‍රීසි තියා සිංහලවත් අකුරු කියවන්න ලියන්න බැරි අසරණ දුප්පත් මිනිස්සු! ඉතින් ඉංග්‍රීසි කථාකරන නිලධාරියෙකුත් හොයාගන්න ටිකක් අමාරු රටක මේ වගේ මිනිස්සු පත්වෙන තත්වේ හිතින් හිතාගත්ත හැකි නේ!

දැන් කථාව තියෙන්නේ අරාබියේ නෙවෙයි - ලංකාවේ... මේ මනුස්සයාට මම කිව්වා මගේ කොලේ පුරවල ඕක පුරවන්න ගන්නන් කියල ... එතකොට අර කවුන්ටරේ ඇතුලේ ඉන්න පොරවල් දෙතුන් දෙනෙක් කළබල වෙලා මේ මනුස්සයත් එක්ක කථාව ... කතාවෙන් තේරුණා මේ මනුස්සයා සැහෙන වෙලාවක් මෙතන වාත වෙවී ඉඳල තියෙනවා - මම එන්නත් කලින් ඉඳල... වෙලාව 6 ට ලඟයි... අර මනුස්සයාගේ ප්ලේන් එක 6.40 ලු ... ඒක අහුනහම මගේ ප්ලේන් එක 8.30 ට හින්ද මම අර කොලේ පුරවල උදව්වක් දෙන්න කියල හිතුවා ...

ඔය වෙලාවේම අර කවුන්ටරේ ඇතුලේ හිටපු මොළ භාග දෙක තුනක් ෆෝම් වෙලා - "හප්පා දැන් ප්ලේන් එක මිස් වෙයි " කියල කරුණාවක් පහල වෙලා.... මෙච්චර වෙලා මේ මනුස්සයාව වාත කරපු සැට් එක! සාමාන්‍ය බැංකුවක සල්ලි භාර ගන්නවා වගේ වැඩක් කරන්න එතන 3 ගුණයක් විතර සේවකයෝ - නඩත්තු වෙන්නේ අර වගේ අහිංසක මිනිස්සුන්ගේ සල්ලි වලින් , හැබැයි අපරාදේ කියන්න බැහැ තමන්ගේ පඩි සල්ලි හම්බ කරලා ලංකාවට එවන අර වගේ මිනිස්සුන්ට කිසිම සහනයක් දෙන්නේ නැහැ! අන්තිම වෙලාවේ මේ සැට් එක විසඳුමක් දුන්න අර ගෑනු මනුස්සයට - "මෙන්න මේ කොලේ අරන් ප්ලේන් එකට යන්න... හැබැයි මහත්තයව අපහු එවන්න සල්ලි  ගෙවන්න" - ඔන්න විසඳුම! අර මනුස්සයා ඊට පස්සේ බෑග් ටිකත් උස්සන් දිව්වා - ප්ලේන් එක අල්ල ගත්තද මන්ද! සිංහල අකුරුවත් බැරි මනුස්සයාට ප්ලේන් එකක් මිස් වුනහම ආයේ කොහොමද ප්ලේන් එකක් බුක් කරගන්නේ .. අර යන රටෙන් කවුරු හරි ගුවන්තොටුපලෙන් එක්කරන් යන්න ඉන්නවද - ඒවා වෙනස් කරගන්නේ කොහොමද? ඕවා කථා කරන්න යද්දී එන භාෂා ප්‍රශ්න  - ප්‍රශ්න නම් මිලියනයක්! ඒවා දිහා මානුෂිකව බලන්නේ නැහැ මේ මිනිස්සු දිහා ලංකාවේදී වත් - අඩුම ගානේ මේ විදේශ නියුක්ති සේවකයෝ ගැන බලන්න ඉන්න කාර්යාංශයේ නිලධාරීන්වත් !

මේකේ අනික් කාරණේ තමා  - ගෘහ සේවිකාවක් සාමාන්‍යයෙන් මැද පෙරදිගදී ගන්න වැටුප රු. 30,000 - 45,000 වගේ අගයක්... මේ විදේශ සේවා එකෙන් අවුරුදු දෙකකට සැරයක් හැම විදේශ ශ්‍රමිකයෙකුගෙන්ම ගන්නවා රු. 3755/= ... ලක්ෂ ගානක් පඩි ගන්න මනුස්සයගෙනුත් මේ ගාන ... අර නැහිලා නැහිලා පොඩි පඩියක් ගන්න ගෘහ සේවිකවගෙනුත් මේ ගාණ! තමන්ගේ පඩියෙන් 10% වගේ ලොකු ප්‍රතිශතයක් ඔය වගේ ප්‍රතිලාභය අඩු දේකට බලෙන් උදුර ගන්නවා කිසි අනුකම්පාවක් නැතුව  … හරි නම් කරන්න ඕනේ වැටුප එක ප්‍රමාණයකට වඩා වැඩි ශ්‍රමිකයන්ගෙන් පමණක් මුදලක් අය කිරීම - ඒවා කොහෙද අපේ තියෙන්නේ සමානාත්මතාවය නේ - හැමෝගෙන්ම එකම ගාණ අය කරනවා - - ඔන්න සාධාරනේ 😡

බලෙන්ම මේ මිනිස්සුන්ගෙන් මේ සල්ලි උදුර ගන්නේ කරදරයක් වුනොත් පිට රටදී බලගන්නලු - ලංකාවේදී බලාගන්නේ මෙහෙම නම් ඉතින් පිට රටදී බලාගන්න හැටි හිතාගන්න පුළුවන් නේ!

මේ නාටකේ බලල (අතනදී අමාරුවෙන් කට වහන් හිටිය මොකද අර කවුන්ටර් එක ඇතුලේ දන්න කියන ඉස්කෝලේ යාලුවෙක් හිටියා) ආගමන විගමන එකට යද්දී , එතන ඉන්න නිලධාරීන් ඔක්කොම මේසේ උඩ බෝඩ් එකක් තියාගෙන "Fight for Justice" කියල...

හප්පා මේ ඉන්නේ සාධාරනේ වෙනුවෙන් සටන් කරන සැට් එකක් - දැකීමත් සතුටක්... මම එතන නිලධාරිනියගෙන් ඇහුවා "මිසි මොකද්ද මේ අලුත් මොටෝ එක"...

නිලධාරිනි - "ආ ඒකද ?... අපේ වෘත්තීය ඉල්ලීම් ටිකක් තියෙනවා... ඒවා දුන්නේ නැත්තන් අපි වෘත්තීය ක්‍රියා මාර්ගයකට යනවා... මෙන්න මේ කොලේ වැඩි විස්තර තියෙනවා" කියල දුන්න කොලයක් ( බෙදපු කොලේ පහල )!

කොලේ නම් තියෙන්නේ බර බර දේවල් ටිකක් - හැබැයි ඉතින් එකේ තිබ්බ බයිලා වල සාරාංශය මේකයි "අපි රට ගැනයි, වෘත්තීය ගැනයි ඉල්ලීම් ටිකක් කරනවා ... අපේ ඇත්ත ඉල්ලීම් නෙවෙයි කොලේ තියෙන්නේ - අපේ ඇත්ත ඉල්ලීම තමා අපේ ගොඩ වැඩි කරගැනීම .... එක හින්ද ඔය ඉල්ලීම් මොනවා දුන්නේ නැතත් අන්තිමේට අපිට පඩි වැඩි වීමක් දුන්නහම අපි ස්ට්‍රයික් එක අකුළ ගන්නවා"  - අර දූෂණ විරෝධී කියල වැඩ වර්ජනයක් කරලා දූෂණේ යස අගේට තියෙද්දී පඩි වැඩි කරපුවහම සටන අකුල ගන්න වෘත්තීය සමිති මොඩල් එකේ තවත් සැට් එකක්!


මේ “සාධාරණත්වය උදෙසා අරගලය”  අතරේ මේ සියළු  නිලධාරීන්ගේ වගේම මගෙත් නිදහස් අධ්‍යාපනයට රුපියලක් හරි වියදම් කළ එහෙත් ඒ බවවත් නොදැන (ඒ වෙනුවෙන් තමුන්ට ලැබිය යුතු සේවයවත් ලබාගැනීමට කථා කිරීමටවත් දැනුමක් නැති) - නමුත් මේ රාජ්‍ය තව දුරටත් පවත්වාගැනීමට දායක වීමට මුදල් එවීමට (මෙවැනි නිලධාරීන්ගේ නඩත්තුව ඇතුළුව) තවත් කාන්තාවන් කිහිප දෙනෙකු මැද පෙරදිග ගෘහ සේවය සඳහා යන අයුරු බලා සිටියෙමි!

ටැක්සි මීටරෙන් පුලුවන්ද ඇප් එකේ (Uber, PickMe) සේවාව දෙන්න ?

මේ Uber Pickme ප්‍රශ්නේ ගැන කථා කරද්දී මම දැක්ක සමහරු කියනවා ටැක්සි ඔක්කොටෝම මීටර් දාල ඔය ඇප් වලින් මිනිස්සු සූරා කන වැඩේ නතර කරමු වගේ තර්කයක්!

මට නම් ඒක පෙන්නේ නිකන් ෆේස්බුක් මොකටද යාළුවොන්ගේ නොම්මර තියෙන්නේ කථා කරන්න චැට් කරන්න ... මොනවා හරි ලියල යවන්න ඕනේ නම් ඊමේල් තියෙන්නේ වගේ තර්කයක්!

ඔය ride hailing ඇප් එකකින් දෙන පහසුකම් ටික මීටරෙකින් දෙන්න බැහැ.

උදාහරණ කීපයක් කිව්වොත් -

විනිවිද භාවය -මීටරේ තිබ්බට නොදන්න තැනකදී අපේ අයියල අපිව පරංගියා කෝට්ටේ ගියා වගේ ගෙනියන ඒවා track කරගන්න එක වගේම ක්‍රමාංකනය (calibration) නොකරපු මීටර් ප්‍රශ්න... හැම ගමනක්ම වියදමේ සම්පුර්ණ විස්තරෙත් එක්ක ගමන් මාර්ගය බලාගන්න පුළුවන් ... මොනවා හරි ප්‍රශ්නයක් වුනොත් ඇප් එකෙන්ම පැමිණිල්ලක් දාල වැඩියෙන් ගියපු මුදල ලබාගන්නත් පුළුවන්.

ආරක්ෂාව - පාරේ අත දාල නතර කරගන්න ටැක්සියේ මොනවා හරි ප්‍රශ්නයක් වුනොත් කවුද ටැක්සි කාරයා ගේ විස්තර හොයන එක ලේසි නැහැ....

ඒ වගේම පහසුව - තමන් ඉන්න තැනටම ගෙන්න ගන්න පුළුවන් ටැක්සිය..... අනික් එක මග දාල යන්නේවත් අපිට තව පොඩ්ඩක් දුර යන්න වුනොත් තව 100 දෙන්න 200 දෙන්න වගේ වාදයකට යන්න උවමනාවකුත් නැහැ!

මේ පහසුකම් වලින් එකක් දෙකක් විතරයි.

අනික් එක නුවර වගේ නගරයකට ගියොත් එක ත්‍රිවීල් එකක් නැහැ මීටරයක් තියෙන! නුවරට පික්මී ආවාට පස්සේ මම ටවුමේ ඉඳන් ගෙදරට යන්න ගෙවන්නේ සාමාන්‍ය ත්‍රී වීල් එකකට ගෙවන ගානෙන් භාගයකට සමාන ගාණක්... පික්මී එකේ වීල් දුවන මල්ලිලත් සන්තෝසෙන් ඉන්නේ - එක හයර් එකකින් ලැබෙන ලාභෙ අඩු වුනාට දවස පුරා වැඩි හයර් ගානක් දුවල දවස අන්තිමේදී ලැබෙන මුළු ලාභය වැඩි හින්ද! එහෙදිත් මම දැකල තියෙනවා ඔය කළු කඩ ගාණට හයර් දුවන්න බලන් ඉන්න ත්‍රී වීල් කාරයෝ මේ ඇප් වලින් දුවන අයට චණ්ඩි පාට් දානවා!

මම පුද්ගලිකව ලංකාවේ වගේම වෙනත් රටවල් වලදීත් ඔය ride hailing ඇප් පාවිච්චි කරලා තියෙනවා... ප්‍රධානම දේ තමා මමයි මගේ නෝනයි දුවයි කටාර් වල හිටපු අවුරුදු 3 කට ආසන්න කාලයේදී අපි තුන් දෙනාම පුද්ගලික වාහනයක් පාවිච්චි කලේ නැහැ (ගොඩක් අය කිව්වට විශ්වාස කරන එකකුත් නැහැ).... හැම ප්‍රවාහන වැඩ කටයුත්තක්ම කරගත්තේ ඔය ඇප් වලින් ටැක්සි ගෙන්නාගෙන.... අවුරුදු 3 ඉවර වෙලා බලද්දී වාහනයක් පාවිච්චි කරපුවහම යන ගානත් එක්ක බලද්දී (වාහනේ රෙපෙයාර්, වාහනේ අවුරුදු පතා ගණන් අඩු වෙන එක (depreciation), වාහන රක්ෂණය, බලපත්‍ර ආදී මෙකී නොකී වියදම්) මේ විදියට වලින් වැඩ ටික කරගත්ත එක ලාබයි... මෙහෙදී නම් ඉතින් රස්නේ කාලෙ පාර්ක් කරලා රත් වෙලා තියෙන වාහනේකට නගිනවට වැඩිය හොඳට සීතල වෙලා තියෙන වාහනයක් දොර ගාවටම එනවා වගේ වාසිත් තියෙනවා!

ටිකක් වෙලාව අරං මේක ලිව්වේ ඔය ඇප් එන්න කලින් තිබ්බ වගේ ආපහු පාරිභෝගිකයා (විශේෂයෙන් සංචාරකයෝ) හූරගෙන කන්න මාෆියාවක් හදාගන්න බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්න සුළු පිරිසකගේ නොමග යැවීමට කිහිප දෙනෙක් අහු වෙලා තියෙනවා බුකියේ දැකපු නිසා.

ඔය වගේ සේවාවන් තවත් ආවහම ඇප් එකෙන් ගන්න ලාභය අඩු වෙලා ගුණාත්මක සේවාවත් ඉහල යයි තරඟ කාරීත්වය නිසා - එක නිසා කරන්න අවශ්ය් තියෙන සේවාව නතර කරන එක නෙවෙයි ---- තවත් මේ වගේ සේවාවන් සලසන්න පහසුකම් සලසන එක!

බ්‍රසීලයේ සමනලයකුට පියාපතක් සලා ටෙක්සාස් වල ටොනේඩෝවක් ඇති කළ හැකිද?

බ්‍රසීලයේ සමනලයකුට පියාපතක් සලා  ටෙක්සාස් වල ටොනේඩෝවක්  ඇති කළ හැකිද?

මෙය 1972 දී ඇමරිකාවේ සිටි කාළගුණ විද්‍යාඥයෙකු සහ ගණිතඥයෙකු වූ එඩ්වර්ඩ් ලෝරන්ස්  (පසුකලෙක මහාචාර්ය ලෝරන්ස්) විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද විද්‍යාත්මක පත්‍රිකාවක මාතෘකාවයි.  මෙහිදී ලෝරන්ස් විසින් පෙන්නා දීමට උත්සාහ කලේ කාලගුණය වැනි සංකීර්ණ ක්‍රියාදාමයක් පිලිබඳ අනාවැකි ඉදිරිපත් කිරීමට යොදාගන්නා පරිඝනක ආකෘති (computer simulation models) වලට අප ලබාදෙන මූලික දත්ත වල ඉතා සුළු වෙනසකින් ආකෘතියෙන් ලබාදෙන අනාවැකියේ විශාල වෙනසක් සිදුවිය හැකි බවය. උදාහරණයක් ලෙස ආකෘතියට ලබා දෙන මූලික දත්තය 0.506127 වෙනුවට 0.506 යෙදීමෙන් එකිනෙකට ඉතා වෙනස් කාලගුණ අනාවැකි දෙකක් ලබාදෙන බවය. 

ලෝරන්ස් විසින් මෙසේ ප්‍රශ්න කරන්නට යෙදුනු දෙයින් විද්‍යාත්මක අනාවැකි පළකිරීම පිලිබඳ සීමාවන් සොයා යෑමටත් විද්‍යාත්මක අනාවැකි පළකිරීම නව මානයකට යෑමත් පසු කලෙක ව්‍යකුලත්වය පිලිබඳ න්‍යාය හෙවත් Chaos Theory බිහි කිරීමට හේතු විණ. 


මෙය ලිව්වේ අම්ල වැස්සක් අල්ලාගෙන පරිසර ප්‍රශ්නයක් ආගමික ප්‍රශ්නයක් කිරීමට වෙර දරන ශ්‍රී ලංකික එකොලොජිස්ට්ලා පිරිසකගේ දැනගැනීම සඳහාය!

බ්‍රසීලයේ සමනලයෙක් පියන් සැලීම සහ ටොරොන්ටෝවේ ටොනේඩෝවක් අතර ගණිතමය සම්බන්ධයක් ගොඩ නැගිය හැකි වුවත් ටොනේඩෝව හට ගැනීමට සමනලයෙක් පියා සැලීමට එහා ගිය කාරණා සම්පූර්ණ විය යුතු බවත් ටොනේඩෝ ව ඇති වුයේ සමනලයා නිසා නොවන බවත් වෙන් කර වටහා ගැනීමට දශක හතරකට පෙරත් ඇමෙරිකාවේ විද්‍යාඥයින් සමත් වුහ. 

නමුත් අපි?

උපන්දා සිට බත් කෑ අපි, ප්ලාස්ටික් ඉව්ව විට බත් වන බව සිතා කාලයක් භීතියෙන් සිටියෙමු. ජාතිය වද වේ යැයි කීවෙමු. 

දැන් ඉතින් හෙට අනිද්දා පරිසර ප්‍රශ්නයක් ආගම් ප්‍රශ්නයක් කර ගත්තාට පුදුම විය යුතු නැත! ලංකාවේ නම් සමනලයෙකු තට්ටක් වැනු විට සුළි සුලන් ඇති වීමට හැකිය! ඒ බව අපි දැන සිටිය යුතුය!

ඇල්ෆා මේල්ගෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඉල්ලීම

Alpha කියන්නේ ග්‍රීක හෝඩියේ මුල් අකුර!

ඔය ගොඩක් සත්ව කොට්ඨාශ වල ඉන්නවා ඇල්ෆා මේල් (Alpha Male ) කියල හඳුන්වන පිරිමි සත්වයෙක්!
උදාහරණයක් විදියට චිම්පන්සියෝ කණ්ඩායමක් ගත්තහම ඉන්නවා එකේ Alpha Male - මෑන් තමා කණ්ඩායමේ නායකයා. 

මෑන්ට යටින් තමා අනික් අය. රැහේ ඉන්න හොඳම (හොඳම කියල මේ මෑන් ට හිතෙන) ගැහැණු චිම්පන්සියෝ මිනිහගේ පරිභෝජනෙට. හොඳ පලතුරු ගස් වගේ හැම හොඳ දෙයක්ම උගේ සහ උගේ ගෑනු /ළමයි/සහචර සෙට් එකයි අරගෙන ඉතුරු වුනහම තමා අනික් අයට පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.

හැම තිස්සෙම වෙන්නේ මේ Alpha Male දුර්වල වුනහම ඇවිත් වෙන චිම්පන්සියෙක් මුගෙන් මේක උදුරාගෙන අලුත් එකා අලුත් alpha male වෙනවා! 

මේක වෙනස් වෙන්නේ නැහැ මොකද චිම්පන්සියාගේ පරිකල්පනය alpha male ගෙන් තොර ලෝකයක් කරන්න බැරි හින්ද! රැහේ පැවැත්ම තියෙන්න alpha male කෙනෙක් ඉන්නම ඕනේ! නැත්තන් ඉන්න එවුන් වෙන alpha male කෙනෙක් හොයාගෙනම යනවා. 

මිනිස්සුත් ඉස්සර කාලේ ඔහොමයි - රජෙක් වගේ alpha male කෙනෙක් වටේට තමා රැහේ එවුන් ටික එකතු වෙලා රාජ්‍යය දුවන්නේ. හැබැයි මිනිස්සුන්ගේ වෙනස්කම වුණේ - මිනිස්සුන්ට පුළුවන් කෙටි කාලෙකදී alpha male කියලා එකෙක් නැහැ - හෙට ඉඳන් ඔක්කොම මිනිස්සු එක හා සමානයි කියල අලුත් පරිකල්පන ලෝකයක් ගොඩ නගන්න.

උදාහරණයක් විදියට ප්‍රංශ විප්ලවය වුණහම එක රැයින්  මිනිස්සු පිළිගත්තා අද ඉඳන් රජෙක් (alpha male ) කෙනෙක් නැහැ... හැමෝම එක සමානයි අද ඉඳන් කියල! මේක වෙන්න ප්‍රංශ කාරයොන්ගේ මොකක්වත් ජානවල පරිණාමනයක් වත් විකෘතියක් වත් වුනේ නැහැ. Cognitive revolution එකක් තමා වුනේ - ඔය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, සමූහාණ්ඩුව ඔක්කොම මිනිස්සු හිතෙන මවාගන්න ලෝකවල් (ඇත්තටම නැහැ) - විශේෂත්වේ තියෙන්නේ මිනිස්සු ලක්ෂ ගානක් එහෙම දෙයක් ඇත්තටම තියෙනවා කියල හිතාගෙන ක්‍රියාත්මක වෙන්න පුළුවන් කම (living in dual realities)! එකත් එක්ක තමා මේ system එකේ පැවැත්ම සහ සාර්ථකත්වය පවත්වන්නේ (පොඩ්ඩක් කල්පනා කරලා බලන්න එක පාරම මිනිස්සු බහුතරයක් හිතනවා මේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හරියන්නේ නැහැ - රාජාණ්ඩුව තමා ඕනේ කියල - එතකොට සිද්ධවෙන දේ)!

ඉතින් කාලයත් එක්ක මේ cognitive revolution  එකේ එක එක  stage වලට ඇවිත් ඒ මිනිස්සුම trial & error  කරලා තමා ඔය දැන් පවතින ව්‍යවස්ථා , ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වගේ සංකල්ප දියුණු වුණේ! මේකේ හරිම ඉන්ටරස්ටින්ම කරුණ තමා මේ  සංකල්ප දියුණු වුනු සියවස් 2 කට වැඩි කාලේදී මිනිස්සුන්ගේ මොලේ සැකැස්මේ (biological structure) එකේ කිසි  වෙනස්කමක් වුණේ නැහැ! මිනිස්සු හිතෙන මවාගන්න යථාර්තේ තමා වෙනස් වුනේ  - භෞතිකව මොකුත් වෙනස් වෙලා නැහැ!

හැබැයි චිම්පන්සියෝන්ට අවුරුදු තව ලක්ෂයක් ගියත් alpha male කෙනෙක් නැතුව චිම්පන්සි රෑනක් දුවන්න බැහැ - මොකද චිම්පන්සියෝ ගොඩකට ඔය වගේ සම්මුතියකට එන්න බැහැ! උන්ගේ ඔලුව වයර් වෙලා තියෙන්නෙම alpha චිම්පන්සියෙක් වටේ රැහේ පැවැත්ම දුවන්න!

දැන් ඉතින් ලංකාවට එමු - ලංකාවේ මිනිස්සු ඔය පරිනමනේ එක් එක් කොටස් වලට අනුක්‍රමිකව සංක්‍රමණය වෙලා නැහැ. සුද්දා ඇවිල්ල රජා නැති කරනකන් ලංකාවේ මිනිස්සු පුරුදු වෙලා හිටියේ එක රජෙක්ගෙන් තව රජෙක්ට (alpha male කෙනෙක්ගෙන් තවත් alpha male කෙනෙක්ට) බලය මාරු කරන්න මිසක් ඔය සිස්ටම් එක වෙනස් කරන්න නෙවෙයි. ඉතින් එක පාරම ඇවිත් සුද්දා මේ ව්‍යවස්ථාවක් දීල ගියාට අපිට ඕක පොඩ්ඩක් දිරව ගන්න තාම අමාරුයි! අපි තාම හිතෙන් හොයන්නේ රජෙක්. ගමේ මන්ත්‍රී වුණත් අපිට සමාන අපි වගේ බස් එකේ යන මිනිහෙක් පත් කරගන්න පොඩ්ඩක් හිත දෙන්නේ නැහැ. ගමේ alpha male (මන්ත්‍රී ) වුනත් ටිකක් තේජසට ඉන්න අපිට වැඩිය උඩින් ඉන්න "පොරක්" තමා පත්කරගන්න බලන්නේ!


ඉතින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියල කිව්වහම ලංකාවේ ප්‍රංශයේ එංගලන්තේ ඉන්දියාවේ හැමෝම මේකේ තේරුම දන්නවා. නමුත් ඩිමොක්‍රසි නැත්තන් ප්‍රජතන්ත්රවාදේ  කිව්වහම ඔය රටවල් හතරේ මිනිස්සුන්ට දැනෙන දේ එක වගේ නෙවෙයි! 

ඉතින් අර කොහේ හරි යුරෝපේ රටක අගමැති හරි ඇමති හරි හැමදාම වැඩට යන්නේ දුම්රියේ හිටගෙන අනික් මිනිස්සු වගේ කියල අපි හූල්ලව්වට අපිට බැහැ තාම එහෙම කෙනෙක් පාර්ලිමේන්තු යවන්න - මොකද අපේ හිතේ ඉන්න Alpha Male  ගේ පින්තූරේ ඒක නොවෙන හින්ද!

ඔය ඉඳල ඉඳල සංකේතාත්මකව බස් එකේ ගිහින් පින්තූරයක් දැම්මට ප්‍රශ්නයක් නැහැ. හැබැයි ඉතින් හැමදාම එහෙම බස් එකේ අපිත්  පොර කකා ගියොත් අවුලක් යනවා.

අපිට හැමදාමත් අපේ නායකයා අපිට වැඩිය ඉහල තැනක ඉන්න alpha male කෙනෙක් තමා හොයන්නේ! සම තත්වයේ ඉන්න නායකයෙක් වත් නායකයට ඉහලින් තියෙන ව්‍යවස්ථාවක් විශ්වාස කරන්  ක්‍රියාත්මක වෙන එක අපිට ටිකක් අමාරුයි. බලය යොදල ක්‍රමය පවත්වනවා මිසක් ව්‍යවස්ථාව තමා මුදුනා කියල සාමුහික ක්‍රමයක දුවන්නේ නැහැ (උ. දා  - පොලිසිය නැති වෙලාවට නීතිය ගරු කරන්නේ නැති රියදුරෝ වගේ අපේ නියෝජනයක් වන අපේ නායකයෝ එළි වෙන්නේ නැත්තන් ව්‍යවස්ථාවට ගරු කරන්නෙත් නැහැ )


Alpha male කතාවේ වස්තු බීජයට  මූලාශ්‍රය - Sapiens : A Brief History of Humankind  පොතෙන් 

දුම් පරීක්ෂණවලට කොකා පෙන්නපු වොක්ස්වැගන්

මේ කියන්න යන්නේ අර ලංකාවට එනවා කියපු වොක්ස්වැගන් ෆැක්ටරිය ගැන නෙවේ!

මේ කියන්න යන්නේ වොක්ස්වැගන් එකේ කළමනාකරුවෝ සහ ඉංජිනේරුවෝ සමූහයක් මුළු ලෝකෙම අවුරුදු ගානක් තිස්සේ රවට්ටපු හැටි!

වොක්ස්වැගන් ඉතිහාසෙන් බිඳක් 

හිට්ලර්ට ඕනේ වුණා සෑම ජර්මානුවෙක්ටම දැරිය හැකි මිලකට කාර් එකක් ලබාදීමට - ඉතින් ඔහු සහ ඔහුගේ නාසි කම්කරු පක්ෂයේ විසඳුම වුනේ වොක්ස්වැගන් කර්මාන්ත ශාලාව හෙවත් මහජනතාවගේ කාර් සමාගම - “The People’s Car Company.”  

1939 වොක්ස්වැගන් ලාංඡනය - මූලාශ්‍රය 

Volks කියන ජර්මන් වචනයේ තේරුම වන්නේ "මිනිසුන්" යන්නයි. Wagen යන්නෙන් කාර් එක යන තේරුමත් සමග මෙය "මහජනයාගේ කාර් රථය" ලෙස නම් කෙරුණි. 

ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ප්‍රථම වොල්ක්ස්වැගන් කාරයත් සමග 

1937 රාජ්‍ය සමාගමක් ලෙස පිහිටවූ මෙහි ප්‍රධාන අරමුණ වුණේ ඒ වනවිට ඇමෙරිකාවේ හෙන්රි ෆෝඩ් විසින් දැරිය හැකි මිලකට ලබාදුන් මෝටර් රථයක් වැනි රථයක් ජර්මනුර්වන්ටත් ලබාදීමට. මේ කර්තව්‍යය භාර වුනේ ෆර්ඩිනැන්ඩ් පොර්ශේ හට (ලෝක ප්‍රසිද්ධ Porsche, Audi සහ Benz වැනි සමාගමුත් මොහුගේ නිර්මාණ). ඒ වගේම මේ ෆැක්ටරිය ලෝකේ ලොකුම කාර් ෆැක්ටරිය කරන්නත් මේ සමග ඔවුන්ට ඕනෑ වුණා - වර්ග කිලෝමීටර 6.5 කින් යුක්ත මෙය අදටත් ලෝකයේ විශාලතම කාර් නිෂ්පාදන කර්මාන්ත ශාලාවයි.  හරියටම කිව්වොත්  මේ ෆැක්ටරිය ලංකාවෙන් 10,000න්  එකක්.

වොක්ස්වැගන් කර්මාන්ත ශාලාව

මේ උස කුළුණු 4 - එහි පින්තාරු (painting) අංශයයි. 

1939 මෙහි ප්‍රථම වාහනය ප්‍රදර්ශනයට තැබුනත් ඒ වර්ෂයේම දෙවන ලෝක යුද්ධය පටන් ගැනීමත් සමග මෙහි නිෂ්පාදනය සහ වැඩි දියුණුව ඇන හිටියා.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු නැවතත් මෙහි නිෂ්පාදනය ආරම්භ කරන ලද අතර මෙය ජර්මනුවන්ගේ අභිමානයේ සළකුනක්ද වුණා .

වොල්ක්ස්වැගන් (VW) සහ ඇමරිකාව 

1955 දී මේ සමාගම ඇමරිකාවේ ව්‍යාපාර ආරම්භ කලත් නාසි විරෝධී ආකල්ප සහ මුලින් VW කාර් වල තිබු අමුතු හැඩයත් සමග විශාල වර්ධනයක් තිබුනේ නැහැ.  නමුත් 1960 දී ජර්මානු රජය සතුව තිබු සමාගමේ කොටස් 60% මහජනයාට අලෙවි කිරීමෙන් පසු ඇති වූ ප්‍රගතියත් සමග එතෙක් ෆෝඩ් T  මාදිලියේ වාහන මිලියන 11 අලෙවි කොට තැබූ වාර්තාව VW බීට්ල් මගින් බිඳ හෙලුවා. 

ෆෝඩ් මොඩෙල්  T  - 1919 වර්ෂය

VW බීට්ල් 

මේ ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත වූ බීට්ල් මාදිලිය සමග VW සමාගමේ අලෙවියත් සීඝ්‍රයෙන් වැඩි වුණා. 

1960 VW බීට්ල් වෙළඳ දැන්වීමක් 

එන්ජිම සිසිල් කිරීමට වතුර භාවිතා නොකළ මේ මාදිලිය ශීත රටවල් වල වගේම උණුසුම් රටවල් වලත් එක සේ ජනප්‍රිය වුණා. 

නමුත් 90 දශකයේ පැමිණි ජපන් කාර් වල තරඟයත් සමග VW හි අලෙවිය සීග්‍රයෙන් පහත වැටුණා. කොපමණ වැටුනද කිවහොත් සමාගම බංකොලොත් වී වසාදමන තත්වයකට වැටුණා. 

මේ වෙලාවේ ආවා VW එකට ගැලවුම් කාරයෙක් - ෆර්ඩිනන්ඩ් පී  Ferdinand Piëch - අර මුලින්ම හිට්ලර් එක්ක VW පටන් ගත්ත පොරගේ මුනුබුරෙක්! මේ මුණුබුරා වෘත්තීය ජීවිතේ වගේම පුද්ගලික ජීවිතයේත් ඵලදායි පුද්ගලයෙක් - මේ මනුස්සයට ළමයි 12 හිටියා බිරින්දෑවරුන් 4 දෙනෙක්ගෙන් (ඉතින් හිතගත්තහැකි නේ ). මිනිහා VW එන්න කලින් Audi එකේ ලොක්කා - මෑන් තමා Audi සමගම ඔය BMW, බෙන්ස් වගේ ඒවා එක්ක කරට කර තරඟ කරන තත්වෙට දියුණු කළේ ! සුපිරි වැඩ්ඩෙක් වචනාර්ථයෙන්ම. 

Piech ඉතින් VW එකට 1993 ඇවිත් හිතුවේ අලුත්ම විදියට. ඒ වෙනකොට VW එක bankrupt වෙන්න ඔන්න මෙන්න. ඉතින් VW එක වැටිලා ඉන්න ආගධෙන් ගොඩ ගන්න මිනිහට ආවා නියම අදහසක්. ඒක තමා ,

VW ඩිසල්  කාර් 

1993 Piech එද්දී VW එකට, ඩිසල් කියන්නේ ට්‍රැක්ටර් බස් වගේ ලොකු වාහන වලට ජනප්‍රිය ඉන්ධනයක්. මිනිහා හිතුවා මේක තමා VW එකට ගොඩ යන්න තියෙන දේ කියල. ඉතින් මෑන් මොකද කරේ පොඩි සයිස් එකේ ඩිසල් කාර් හදන්න මුල පිරුවා. මුල පුරලා නිකන් හිටියේ නැහැ, යුද්ධයක් කරනවා වගේ මේක පස්සෙම පැන්නුවා - මිනිහා ටිකක් ටෆ් පොරක් (ලේසි නැහැ වැඩ කරන්න ... අනික් අය කියන ඒවා ගණන් ගන්නේ නැහැ . Piech ප්‍රසිද්ධියේම පිලි ගන්නවා මිනිහගේ පුද්ගල සන්නිවේදනය (communication) අන්තිමයි,  හැබැයි එක ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයි කියල ). 

මේ ඩිසල් පස්සේ පන්නපු එකෙන් වුනේ VW එක අලුත් එන්ජිමක් හැදුවා VW TDI. 

මේකෙන් වොක්ස්වැගන්  එකට පුළුවන් වුණා  එතෙක් ඩීසල් වාහන වල තිබුණු බොහොමයක් ප්‍රශ්න ඉවත් කරලා පෙට්‍රල් වාහනයක තිබෙන පෆොර්මන්ස් එක ගන්න වගේම පොඩි කාර් වලට ඩීසල් හඳුන්වා දෙන්න! මේ කාර් එකත් එක්ක VW මාකට් කරපු අනික් සංකල්පේ තමා "Clean Diesel" කියන එක!

 VW Clean Diesel වාණිජ දැන්වීමක් 

මේ අලුතෙන් නිපදවපු වොක්ස්වැගන් TDI එන්ජිම සහිත කාර් පරිසර හිතකාමී බවෙනුත් කාර්යක්ෂම බවෙනුත් මිලට ලැබුණු අගය අතිනුත් පරිපූර්ණ වුණා (ඒ කාලයේ තිබු ඒ හා සමාන කාර් වලට සාපේක්ෂව). 

සියලුම දුම් පරීක්ෂණ , විද්‍යාගාර පරීක්ෂණ ආදී මෙකි නොකී පරීක්ෂණ වලිනුත් මේ VW TDI එන්ජිම සමත් වුණා - ඉතින් පරිසර හිතකාමීන්ගේ ආදරය දිනාගෙන මේ  වොක්ස්වැගන් Jetta කියන මාදිලියේ ඩිසල් කාර් ලක්ෂ 5 ඇමෙරිකානුවන් මිලදී ගත්තා!

හැබැයි මේ හැමෝගෙම හිත දිනාගත්ත VW ඩිසල් කාර් වල අඳුරු රහසක් තිබ්බා - ඒ මොකද්ද?

මීළඟ කොටසින් කථා කරමු ඒ ගැන!

The deeper you dig, the darker it gets

විදුලි අර්බුදය ගැන කථා කලයුත්තේ ඉංජිනේරුවෝ පමණක්ද ?

පරිසරවේදියාගේ ප්‍රශ්නය - 

දැන් ඔයා කියන්නේ ඔය විදුලි බල ක්ෂේත්‍රය ගැන කථා කරන්න වගේම අවබෝධ කරගන්න විදුලි ඉංජිනේරුවෙක් වෙන්න ඕනෙද? අපිට බැරිද ඕවා ගැන කථා කරන්න?

උත්තරේ - 

අපෝ පුළුවන්! ඒ වගේම මම ධෛර්යමත් කරනවා හැමෝම ඇවිත් මේ ක්ෂේත්‍රය ගැන දැනුවත් වෙන්න කියල....

මම කොහේදීවත් කියල නැහැ මේ විදුලි ක්ෂේත්‍රය තේරෙන්නේ විදුලි ඉංජිනේරුවන්ට විතරයි කියල.... මගෙත් උත්සාහය මේ විෂය සරල කරලා කියල සාමාන්‍ය මිනිස්සු අතරටත් ගෙනියන එක.... මොකද එහෙම වුනොත් තමා අපිට පුළුවන් වෙන්නේ මේ පිළිබඳව හරි විදියට රටේ මිනිස්සුන්ව දැනුවත් කරලා හරි මාර්ගයේ යන්න... මේ විෂය හරි සංකීර්ණයි/ඒක තේරෙන්නේ ක්ෂේත්‍රයේ ඉන්න අයට විතරයි කියන මතේ මම නැහැ ..... මම බලශක්ති අර්බුදේ ගැන වගේම Sustainability වගේ ඉංග්‍රීසියෙන්ම ඉගෙන ගන්න ඕනේ විෂයන් ගැන සිංහලෙන් ලියන්නේ අන්න ඒ හින්දයි ..... එකට සම(හරක්) ට තරහ ගිහින් බ්ලොග්කාරය කියමින් මම දෙන පණිවිඩේ රාමුවකට කොටු කරන්න හැදුවට මම සැලෙන්නේ නැහැ... සමහරු හිතන් ඉන්නේ මේ විෂයන් සීමිත පිරිසක් අතරේ තියෙන්න ඕනේ කියල ....

උදා (මගේ ලිපි )- 
https://roar.media/.../sustainability-in-sinhala-part-one/
https://roar.media/.../featured/the-sri-lankan-power-crisis/
https://roar.media/sinhala/features/natural-gases/

මූලාශ්‍රය  - ශ්‍රී ලාංකීය බ්ලොග්කරුවන් පිලිබඳ මහා දැනුමැති විදුලි බලාගාර කළමනාකරුවා ඔබෙන් සඟවන සත්‍යය


මම මේ කියන දේවල් තේරුම් ගන්න විදුලි ඉංජිනේරු උපාධියක් අවශ්‍ය නැහැ .... A/L වලට භෞතික විද්‍යාව ( physics) කරලා නැති කෙනෙක් වුනත් O/L විද්‍යාව විෂය තාර්කිකව ඉගෙන ගෙන තියෙනවා නම් මේ කියන දේවල් තේරුම් ගන්න අමාරු නැහැ! ඒකවත් ඉතින් තේරෙන්නේ නැත්තන් ඔය පැල හිටවනවා, ගෙදර සොලර් උණුවතුර එකක් හයි කරගන්නවා වගේ පාරිසරික ක්‍රියාකාරකම් කර කර හිටියට අපේ විරුද්ධත්වයක් නැහැ ....

මේ ඉතින් වාද කරද්දී එකක් මතක තියාගන්න ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයෝ කියන දේවල් ඒ මනුස්සයා ඒ පිලිබඳ expert කෙනෙක් හින්ද - ඒක හේතුවක් කරන් ඒ කියන දේ  බැහැර කරන්න ඕනේ කියල වගේ ගොන් තර්ක නම් දාන්න එපා කරුණා කරලා! 

හරි මූලාශ්‍රයක් දත්තයක් විද්‍යාත්මක කරුණක්  පදනම් කරගෙන තාර්කිකව ගොඩනගන මතයක් විවෘත මනසින් පිළිගන්න - අන්න එහෙමයි දියුණු වෙච්ච රටවල් වල මිනිස්සු!

මම තර්ක කිරීම ගැන ඉතාමත් හොඳ ලිපියක් දැක්ක නිශාන්ත කමලදසයන්ගේ - අපේ සිහින තර්ක විතර්ක – නිශාන්ත කමලදාස

ප.ලි - මේ දවස්වල යන වාදෙකට type කරන ඒවා දානවා මේ වගේ බ්ලොග් පොස්ට් විදියට ... කාටත් දැනගැනීමට! මේවා වාදෙට සම්බන්ධ අය කියෙව්වේ නැතත් බ්ලොග් අවකාශේ අය කියවයි කියන එක මම හොඳින්ම දන්නවා!

බැඳුම්කර මගඩිය හාල් මැස්සෙකි - විදුලි බලාගාර මාෆියාව තල්මසෙකි

ඊයේ දිනයේ අප සරල ජනාධිපති පැවසු ආකාරයට බැඳුම්කර වංචාවේ රජයට පාඩුව රුපියල් බිලියන 8.5 කි. 

බැඳුම්කර වංචාව - රු බිලියන 8.5 

සිල් රෙදි මගඩිය - රු බිලියන 0.6 


ඉහත මගඩි දෙකෙහිම එකතුව රුපියල් බිලියන 10 වත් වන්නේ නැත. 



2017 විදුලි තෙල් බිල - රු බිලියන  80

කෙරවලපිටිය බලාගාරය ප්‍රාග්ධන වියදම දෙගුණයක් බව පෙන්වීම නිසා ගෙවීමට සිදුව ඇති මුදල  - රු බිලියන 46 


(මෙම බලාගාරයේ ගිවිසුමට (PPA - Power Purchase Agreement) අනුව මෙහි ප්‍රාග්ධනය අය කරගන්නේ සාමාන්‍ය පිළිගත් අගය මෙන් දෙගුණයකි. සිංගප්පුරුව, ඔස්ට්‍රලියාවේ පමණක් නොව ඇමෙරිකාවේ එවැනි සංයුක්ත බලාගාරයක් සෑදු විට වැයවන්නේ මේ මුදලින් භාගයකට ආසන්න මුදලකි. මෙය මේ පිළිබඳව අධ්‍යනය කල පිළිගත් දෙස් විදෙස්  විශේෂඥයන් මඩුල්ලක් මගින් සනාථ කොට ඇත (Pathfinder Foundation-Sri Lanka, Economic Consulting Associates-UK, KPMG Sri Lanka). 

අදාළ වාර්තාවට දිගුව - http://www.pucsl.gov.lk/english/wp-content/uploads/2015/01/Final-Report_Web-Publish.pdf

මේ පිළිබඳව කලින් ලිවූ බ්ලොග් සටහන - විදුලි බලාගාර කළමනාකරුවා ඔබෙන් සඟවන සත්‍යය



නමුත් අප විශාල කාලයක් සහ සම්පත් ප්‍රමාණයක් වැය කරමින් සොයන්නේ මෙවැනි ඩීල් ගැන පාඩු වංචා ගැන නොවේය. 

මෙයින් මා අදහස් කරන්නේ සුළු ප්‍රමාණයේ හොරකම් නොසලකා හැරිය යුතු බව නොවේය. මා පවසන්නේ විශාල වශයෙන් සිදුවන පාඩු (නොපෙනී සිදුවන පාඩු) සහ වංචා ගැනත් අප අවධානය යොමු කාල යුතු බවය.

දැන් ඉතින් මෙය සෙව්වේ නැතැයි කියා සරල ජනාධිපතිට බැණලා වැඩක් නැත. ඔහු දුන්නේ ඉල්ලුමකට සැපයුමකි.

අපේ සිතුම් පැතුම් සරලය. අප අවධානය යොමු කරන්නේ සරල කරැණු වලටය. අපේ ජනාධිපති ද සරල මිනිසෙකි. එබැවින් අප ඉල්ලන්නේ සරල හොරකම් ගැන සොයන මෙන්ය. 

හාල් මැස්සන් තෙල් දැමු විට රසය - එහි විවාදයක් නැත. නමුත් තල් මසුන්ද අල්ලාගත යුතුය. 


මේවා සරල කොට හැමෝටම තේරෙන්නට ලිව්ව විට, ඩීසල් විදුලි බලාගාර කළමනාකරු අපට පහර දෙන්නට එන්නේ ධම්මපද ගාථාව කුත් රැගෙනය. ඔවුන්ට අනුව "මේ විෂයන් ඉතාමත් සංකීර්ණය. ඒවා අනෙක් අයට තේරෙන්නේ නැත. විදුලි බලාගාරයෙන් පඩි ගන්නා අය පමණක් මේවා ගැන කථා කල යුතුය. විදුලි ඉංජිනේරුවෙක් බ්ලොග් ලිව්වොත් ඔහුට විදුලි පද්ධතිය ගැන තේරෙන්නේද නැත. එවිට ඔහු නිකම්ම නිකම් බ්ලොග්කාරයෙකි. 2015 මුල් භාගයේ විදුලි ඒකකයක් රු. 45 කට විකිණු බව කියූ සියලුම රාජ්‍ය වාර්තාද වැරදිය " 

මේ ඩිසල් මාෆියාවයි! මේවා ගැන කථා කලොත් ඔවුන් අපට පහර දෙන්නේ එසේය!

සමබර ආහාර වේලක් දරුවාට නිසි අධ්‍යාපනයක් දීමට නොහැකි මිනිසුන්ගේ බදු සල්ලි සොරා ගැනීමට ඔවුන්ට අයිතියක් ඇති බව ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි. 

අප කාන්තාවන් අපනයනය කොට ඩීසල් ආනයනය කරමු!

ශ්‍රී ලාංකීය බ්ලොග්කරුවන් පිලිබඳ මහා දැනුමැති විදුලි බලාගාර කළමනාකරුවා ඔබෙන් සඟවන සත්‍යය

 "ස්වභාවික වායු බලාගාර බෝඩ් සහිතව ඩීසල් බලාගාර" ඉදිකොට මහජන මුදල් ගරාගැනීම සම්බන්ධයෙන් තව දුරටත් විග්‍රහ කොට රචිත ලියවිල්ල මෙම බ්ලොග් අඩවියෙත් ශ්‍රී ලංකා ඉංජිනේරු ආයතනයේ  සඟරාවේත් (SLEN  - Sri Lanka Engineering News) පලවීම නිසා කෙරවලපිටිය බලාගාරයේ විදුලි ඒකකයක් 2015 වර්ෂයේ රුපියල් 45 ක් වැනි ඉහල මුදලකට (ඉහල මුදලක් යි පැවසුවේ 2015 වසරේ ලං. වි. ම ඒකකයක් විකුණුවේ රු . 15.94 ක සාමාන්‍ය අගයකට නිසාය) විකිණීම සරල සිංහලෙන් පැවසීම ගැන උරණ වූ එම බලාගාරයේ කළමනාකරු මා වෙත පිළිතුරු ලිපියක් එවන්නට යෙදුනි. එයට මා විසින් පළකළ පිළිතුරු ලිපියට අදාල සඟරාවේත් පළවීමෙන් පසු නැවතත් මා වෙත පිළිතුරු ලිපියක් ඒවා තිබුණි. 

එම පිළිතුරු ලිපිය දුටු විට මා හට ඇති වුයේ විමිතියකි. මන්ද එම බලාගාර කළමනාකරුවා පිලිබඳ ඇති ශ්‍රී ලාංකීය බ්ලොග්කරුවන් පිලිබඳ ඇති මහා දැනුම සම්බන්ධයෙනි. 

එයින් කීපයක් පහත උපුටා දක්වා ඇත. 

"

"
මේ කිහිපයක් පමණි. ඔහු සියලුම බ්ලොග් රචකයන්ගේ දැනුම, නොදැනුම, සංයමය පමණක් නොව බ්ලොග් කරුවන් කප්පම් ගැනීම ගැනද සොයාගෙන ඇත. එම ලිපිය දිගටම කියවීමෙන් ඔබට තවත් ඒ පිලිබඳ ලියුම්කරුගේ හිතේ ඇති කල්පිතය තේරුම් ගත හැක. 

එයට පිළිතුරු ලිපියක් මා විසින් SLEN කතෘ වෙත යවන ලද අතර සුපුරුදු පරිදි බ්ලොග් අවකාශයේ සංවාදය ගෙන යෑමට එම පිළිතුර මෙහිද සටහන් කර තබන්නෙමි.


පිළිතුරු ලිපියට ප්‍රවේශයක් ලෙස ඉහත ලියුම්කරු පුනපුනා පවසන පරිදි සංයුක්ත බලාගාර (CCGT  - Combined Cycle Gas Turbine) වනාහි අනන්‍ය තාක්ෂණයකි - එහි වාදයක් නොමැත. එබැවින් ලංකාවේ ඇති තවත් එවැනිම විදුලි බලාගාරයක් වන AES කැලණිතිස්ස බලාගාරයේ සහ කෙරවලපිටිය බලාගාරයේ (Westcoast Powerplant ) අදාල ප්‍රාග්ධන ආයෝජනය අය කරගැනීමේ සාධකය වන Capital Cost Recovery Rate (CCRR) සංසන්දනය කර බලමු. 

මූලාශ්‍රය - අදාළ PPA සහ ඒ පිලිබඳ 2014 කරන ලද අධ්‍යයන වාර්තාව (Pathfinder Foundation-Sri Lanka, Economic Consulting Associates-UK, KPMG Sri Lanka විසින්)

AES බලාගාරයේ එක් කිලෝවොට් එකක් සඳහා ධාරිතා මිල ඒ බලාගාරයේ ගිවිසුමට (PPA) අනුව 643US$/kW වන අතර එම ගිවිසුම සකස් කරන ලද 2000 වර්ෂයේ එම අගය 2014 වර්ෂය සඳහා සකස් කල විට 1190US$/kW අගය ලැබේ (ප්‍රාග්ධන වියදම් වල වැඩිවීම සහ මුල්‍ය අවප්‍රමාණ වීම් සකස් කල විට). එම 1190US$/kW අගය වනාහි කෙරවලපිටිය බලාගාරයේ 2021US$/kW සමග සංසන්දනය කළහැකි අගයකි. 

මෙම බලාගාර දෙකම එකම තාක්ෂණයක් ඇති අතර එක හා සමාන විදුලි විකිණීමේ ගිවිසුම් ව්‍යුහයක් (PPA Structures) ඇත. බලාගාර දෙකම ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේය. එසේනම් AES බලාගාරයේ CCRR අගය මෙන් 3 ගුණයකට වැඩි මුදලක් නැතහොත් 2014 වර්ෂයට සාධනය කරන ලද අගය මෙන් දෙගුණයකට ආසන්න මුදලක් කෙරවලපිටිය බලාගාරය වෙනුවෙන් මහජන මුදලින් ගෙවන්නේ කුමක් නිසාද? කුමන හේතුවක් නිසාද?


මෙය තව දුරටත් පැහැදිලි කරගැනීමට කෙරවලපිටිය බලාගාරයේ ප්‍රාග්ධන වියදම (PPA ගිවිසුමට යොදාගත් අගය)  ලෝකයේ වෙනත් පිළිගත් බලාගාර/අධ්‍යයන වල ඇති ප්‍රාග්ධන වියදමත් සමග සන්සන්ධනය කර බලමු. 

මූලාශ්‍රය - ඉහත සඳහන් පරිදි

කෙරවලපිටිය බලාගාරය පමණක් එම බලාගාරයේ විදුලිය මිලදීගැනීමේ ගිවිසුමට අනුව එහි ප්‍රාග්ධන වියදම ඉහත අගයන්ගේ සාමාන්‍ය අගය (පිළිගත් ජාත්‍යන්තර අගයන්) මෙන් දෙගුණයක අගයක් එනම් 2000 US$/kW වලට වැඩි අගයක් ගනී. මෙය සිදුවී ඇත්තේ කෙසේද යැයි එම බලාගාර කළමනාකරු මීළඟ පිළිතුරු ලිපියෙන් පාඨකයන්ව දැනුවත් කරණු ඇතැයි අප උදක්ම බලාපොරොත්තු වෙමු! එය තවත් “තමා පමණක් නිවැරදි  සහ ඉහත සඳහන් ලොව පිළිගත් විශේෂඥයන්/අධ්‍යයන සමාගම් සියල්ලම වැරදි යි” වෘත්තිකයෙකුට තරම් නොවන තර්කයක් නොවණු ඇතැයි අප බලාපොරොත්තු වෙමු. 

පිටු 8 පුරා තමා තුල ඇති තර්කයේ අසමත් බවත්, තමා පමණක් නිවැරදි අනෙකුත් සියලුම දෙනා වැරදි බවත් (ඔහුට අනුව PUCSL වාර්තාව පමණක් නොව මහා බැංකු වාර්තාවද වැරදිය - ඔහු එතරම් ආර්ථික විශේෂඥයෙකි ) පෙන්වීමට උත්සාහ කර ඇත.

මීට උදාහරණ - උපුටාගත්තේ කෙරවලපිටිය කළමනාකරුගේ ලිපියෙනි 
"

"

සංකීර්ණ බව පවසා ප්‍රශ්නයෙන් පැනයාම

පිළිතුරු ලිපිය පුරා ඇති අනෙක් කරුණ වන්නේ මෙම විදුලි බලාගාර පිලිබඳ විෂය ඉතා සංකීර්ණ විෂයක් බවකි. මා විසින් මෙම බ්ලොග් අඩවියේ මෙම තාක්ෂණික කරුණු සරල ලෙස විග්‍රහ කොට සාමාන්‍ය පාඨකයන්ටත් ගම්‍ය වන ලෙස කරුණු ඉදිරිපත් කර තිබීම නොමනා ක්‍රියාවක් ලෙස ඔහුගේ ලිපිය පුරා ලියා ඇත.

උ.දා  -

“

තර්කයක් ගොඩ නැගීමේ මූලික සංකල්පවත් නොදන්නා බව මැනවින් පෙන්වා ඇති ලියුම්කරු ඔහුගේ  මතයන් (opinion), දත්තයන් (facts) ලෙස සමාජ ගත කිරීමට අසාර්ථක උත්සාහයක යෙදී ඇත. ඒ සඳහා ඔහුගේ එක් හේතුවක් වන්නේ මේවා ඉතා සංකීර්ණ විෂයන් බවකි. හොඳින් විෂය අවබෝධ කරගත්තෙකුට එය සරල ලෙස ඉදිරිපත් කිරීම කල හැකි සහ කර ඇති කටයුත්තකි. මා තාක්ෂණික කරුණු පිලිබඳ සිංහලෙන් බ්ලොග් ලියන්නේත් වෙනත් සිංහල මාධ්‍ය වලට ලියන්නෙත්,  විද්‍යාව හා තාක්ෂණ දැනුම සම්ප්රෙශනයේදී භාෂාව බාධකයක් නොවිය යුතුය යන අරමුණෙනි.

සාරාංශය 

සමස්ථයක්  ලෙස මේ විදුලි බලාගාර කලමනකරුගේ  තර්ක කිරීම මෙවැනි දෙයකට සමාන කල හැකිය. ගමක බසයක් ධාවනය කරන රියදුරු සිතා සිටින්නේ බසය ගැන ඔහු සියල්ල දන්නා බවත් එහි යාන්ත්‍රික ක්‍රියාකාරිත්වය පමණක් නොව රටේ ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රය ගමන් කල යුත්තේ කුමන දිශාවටද යන්නටද ඔහුට මානා අවබෝධයක් ඇති බවය. 

ඔහුට අනුව බස් රථය නිෂ්පාදනය කල සමාගමේ Design Engineer ටත් රටේ ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රයේ විෂය ප්‍රවීනයනුත් (Transportation & Traffic analysers) ඔහු තරම් දැනුවත් නැත. එම රියදුරු සිටින්නේ ඔහුගේ ලෝකයේය - තෙල් වතුර බලා බස් රථය දිවීමත් එය කැඩුණු විට අමතර උපාංගයක් (spare part ) එකක් දමා සාදා ගැනීමත් කාල වෙලාවට අවශ්‍ය නඩත්තුව (scheduled maintenance) කිරීමටත් වඩා පරිණත දෙයක් නැත. 

මීට සමාන උදාහරණ කිහිපයක් -  උපුටා ගත්තේ යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු තරිඳු ගේ පිළිතුරු ලිපියෙනි 

"

"

දිනපතා බස් රථ රියදුරු යන පාරේ දකින දේ අනුව ඔහු ගන්නා නිගමන අනුව රටේම ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රය වෙනස් කල යුතු බව සිතයි (ඔහුට අනුව දුම්රිය (metro/express train etc) අවශ්‍ය නැත. බස් රථ ධාවනය කරන්නේ ඉතාමත් ලාභයට සමාජ සත්කාරයක් ලෙසය) - ඒ බස් රථ රියදුරුගේ ලෝකයයි. එම බස්රථ රියදුරු සිතන්නේ ඔහු තරම් විෂය පිලිබඳ දනුවත්තෙකු නොමැති බවය - මෙම ලියුම්කරුගේ ඉහත ප්‍රකාශයත් එවැනිය. 

මේ වනාහි මෙම විදුලි බලාගාර මාෆියාවේ තරමයි. පිළිතුරු දෙන අයුරුයි! කෙසේ නමුත් අවසානයේ ධම්ම පද ගාථාවක් දමා සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයෙන් තමා උතුම් බව පෙන්වීමටද මොහු අමතක කර නැත.