Friday, October 6, 2023

රැල්ලට බයේ දුවමුද? සර්ෆ් කරමුද? - ලංකාවේ සාගර සුලන් බලය

ලංකාවේ වැඩියෙන්ම ඛනිජ තෙල් පාවිච්චි කරන්නේ මොකටද කියල ඇහුවොත් බොහෝ දෙනෙක් කියයි මේ උත්තර දෙකෙන් එකක්

1 - කර්මාන්ත
2 - විදුලි නිෂ්පාදනයට

හැබැයි හරි උත්තරේ මේ දෙකෙන් එකක්වත් නෙවෙයි. ලංකාවේ වැඩියෙන්ම ආනයනික ඛනිජ තෙල් පාවිච්චි කරන්නේ ප්‍රවාහනයට. ඔය පලවෙනි පින්තූරේ තියෙන දත්ත වලින් පෙනෙයි පහුගිය ටිකේ සලාක ක්‍රමේට වාහන වලට තෙල් දුන්නත් ප්‍රවාහනයට ගිහින් තියෙන තරම. ප්‍රතිශත විදියට ගත්තොත් තෙල් වලින් 30-35% යන්නේ ප්‍රවාහනයට. 30% වගේ භාවිතා කරනවා රටේ කර්මාන්ත.


දැන් එමු කියන්න ආපු ප්‍රධාන කාරණේට - ගිය මාසේ ලෝක බැංකුව වාර්තාවක් නිකුත් කලා - ශ්‍රි ලංකාවට සාගර සුලං බලය සංවර්ධනය කිරීමේ මාර්ග සිතියම. දැන් ඉතින් ලෝක බැංකු වාර්තා අපිට මොකටද කියල අහන්න එපා. වැඩිය අවධානයක් යොමු නොවුණාට මේ වාර්තාවේ තියෙනවා තෙල් නිධියකට එහා ගියපු ජාතික සම්පතක් ගැන - ලංකාව වටේ තියෙන මුහුදේ තියෙන සුලන් බලය. තෙල් නිධියක් වගේ නෙවෙයි - මේක හිදෙන්නේ නෑ ඉර පායනකන්. හැමදාම වැඩ අවුරුද්ද පුරාම - මොකද ලංකාවේ එක පැත්තක හුලන් හමන්නේ නැති කොට අනික් පැත්තේ හුලන් හමනවා.




ලංකාව වටේ මුදේ තියෙනවා ගිගාවොට් 56 ක මුහුදු සුලන් විදුලි බල ධාරිතාවක්.



හැබැයි ප්‍රයෝගික හේතු නිසා සහ වෙනත් සංකීර්ණතා නිසා මුළු ධරිතවයම සංවර්ධනය කරන්න බැරි වුනත් (වගුව 3.1 - තියෙනවා මේවට හේතු) - මේකෙන් 8% වගේ ඒ කියන්නේ ගිගාවොට් 5 වගේ භාවිතයට ගන්න පුළුවන් 2050 වර්ෂය වෙද්දී.









සංසන්දනාත්මකව ගත්තොත් ලංකාවේ දැනට තියෙන මුළු විදුලි බලාගාරවල එකතුව ගිගාවොට් 4 වගේ. සාමාන්‍යයෙන් අපේ ජාතික විදුලි ඉල්ලුම තියෙනෙන් ගිගාවොට් 2.8 වගේ. හිතාගන්න පුළුවන් නේ මේ අපි හිතන්නේ නැති කතා කරන්නේ නැති මහා සම්පතේ වටිනාකම?

හරි ආපහු ප්‍රවාහනයට - ඉස්සෙල්ල කිව්වා නේ ලංකාවේ වැඩිම ආනයනික ඛනිජ තෙල් පාවිච්චි කරන්නේ ප්‍රවාහනයට කියලා.

ගමනාගමනය කියන්නේ හරි වේගයෙන් Electrify වෙන අංශයක් - මේක මම හොඳටම දැක්කා චීනේ ඉන්නකොට මේ අවුරුද්දේ අප්‍රේල් මාසේ. මම චීනේ ප්‍රාන්ත 2 ක කරක් ගහද්දි නැගපු එක ටැක්සි එකක්වත් තෙල් වලින් දුවන එකක් තිබ්බේ නෑ. ඔක්කොම ඉලෙක්ට්‍රික් කාර්.

තව මම චීනේදී දැක්කා NEO කියලා කාර් බ්‍රෑන්ඩ් එකක් - මේකේ තියෙන්නේ swappable බැටරි. මේකේ සංකල්පය තමා කාර් එක අයිතිකාරයා කොපි එකක් බොද්දී කාර් එකේ බැටරි එක මාරු කරලා දෙනවා චාජ් වෙලා තියෙන තව බැටරි එකකින්. මේ NEO කාර් එකක් ගත්තම මාසෙට බැටරි swap 4ක් දෙනවා නොමිලේ - අවුරුදු 10ක කාලෙකට.




මේ අවුරුද්දේ මුල කාර්තුවේ ඉතිහාසේ ප්‍රථම වතාවට වාහන අපනයනයෙන් ලෝකේ දෙවෙනි තැනට පත් වුණා - පලවෙනියා වුණේ චීනේ. මේකට හේතුව විදුලි කාර් - ඔව් චයිනීස් ඉලෙක්ට්‍රික් කාර්.








ලෝකේ තියෙන ප්‍රශ්න වගේම උත්තරත් වෙනස් වෙනවා හරිම වේගෙන් - ලංකාව වගේ රටකට බෑ ට්‍රෙන්ඩ් හදන්න. අපි වගේ පුංචි රටවල් වලට පුළුවන් භය නැතුව ලෝකේ තියෙන ට්‍රෙන්ඩ් එක්ක ගිහින් - ඒ ඒ අවස්ථාවල්වල පල හරියට නෙළාගන්න. ඒක කරන්න ඔය "වද වෙයි" "අන්තර් ජාතික කුමන්ත්‍රණ" වගේ කියලා රට වහං බය වෙලා ඉඳලා හරියන්නේ නෑ. ලෝකෙට යන්න ඕනේ භය නැතුව - මේ ප්‍රවාහනය විදුලිකරණය වීමත් ඒ වගේ.

දැන් ඉතිං හිතෙයි ඔය තරම් සුලං වලින් විදුලි බලය හදන්නේ කොහොමද කියලා. ඒකට තමයි අළුත් තාක්ෂණය එක්ක භය නැතුව වැඩ කරන්න පුළුවන්, හිතන්න පුළුවන් ඉංජිනේරුවෝ ඕනේ. අඤී අපිට බෑ - තාම ඔය තාක්ෂණය mature මදි වගේ යල් පැනපු කතා කියලා රටකට ගොඩ යන්න බෑ.

මේ ලෝකේ බලශක්තිය සහ ශක්තිය - ඉතා වේගයෙන් වෙනස් වෙනවා. මේ ක්ශේත්‍රයේ තියෙන ප්‍රශ්න වගේම උත්තරත්. දැනටමත් මේ බලශක්ති ඉල්ලුම සැපයුමේ අභියෝග ජයගන්න පාවිච්චි කරන්නේ - AI සහ Machine Learning.

අපිට රටක් විදිහට මේ වෙලාවේ තෝරාගැනීම් දෙකක් තියෙනවා
1 - රැල්ල එද්දී එකට බයේ දුවන එක
2 - රැල්ලේ සර්ෆ් කරන එක

මම නම් කැමති දෙවෙනි එකට - මොකද පලවෙනි එක sustainable නෑ. සමහර රැලි එනවා අපිට ඒකෙන් දුවාගන්න බෑ - රැල්ලේ වේගය වැඩියි අපේ වේගයට වැඩිය. රැල්ලෙන් බේරිලා දුවන්න ගියාම වෙන්නේ රැල්ලට යට වෙන එක - යට වෙලා ඇට කටු කැඩෙන එක.

අන්තිම පින්තූරේ - අඩි 100 උස රැල්ලක් සර්ෆ් කරන කාන්තාවක්. මේක ගැන documentary තිබ්බා netflix එකෙත්.




දත්ත සහ මූලාශ්‍ර - ශ්‍රී ලංකා මහා බැංකුව, ජාතික ශක්ති වාර්තාව - සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය, ලෝක බැංකුව

#කතා කරන දත්ත #පාර කියන දත්ත

No comments:

Post a Comment

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...